Επιχείρηση Κιμάς (αγγλ. Operation Mincemeat) ονομάστηκε μια εξαιρετικά επιτυχημένη βρετανική επιχείρηση αποπροσανατολισμού κατά την διάρκεια του Β' Παγκόσμιου Πόλεμου που είχε σαν αντικειμενικό σκοπό να πείσει τη γερμανική Ανώτατη Στρατιωτική Δίοικηση (OKW) ότι οι Σύμμαχοι επρόκειτο να εισβάλλουν στην Σαρδηνία και την Ελλάδα αντί για τη Σικελία που ήταν ο πραγματικός τόπος της απόβασης. Σκοπός της επιχείρησης ήταν να τοποθετηθούν παραπλανητικά έγγραφα σε ένα πτώμα που θα ξεβραζόταν σε μια ακτή της Ισπανίας. Η επιχείρηση περιγράφτηκε σε βιβλίο και αργότερα έγινε ταινία με τον τίτλο "The Man Who Never Was".
Προετοιμασία της επιχείρησης
Η αρχική ιδέα ανήκε στον Αντιπτέραρχο Charles Cholmondeley του τμήματος B1(a) του MI5. Ο Cholmondeley συνέλαβε την ιδέα της ρίψης ενός πτώματος με αλεξίπτωτο (που θα είχε τάχα μισοανοίξει) μαζί με έναν ασύρματο, μέσω του οποίο θα διαβιβάζονταν οι εσφαλμένες πληροφορίες στους Γερμανούς. Το σχέδιο απερίφθη ως μη πραγματοποιήσιμο. Όμως την ιδέα υιοθέτησε άργότερα η Επιτροπή των Είκοσι.
Σύμφωνα με την περιγραφή του Πλωτάρχου Ewen Montagu, που συμμετείχε στην Επιτροπή των Είκοσι και ήταν μέλος της αντικατασκοπείας, το αρχικό σχέδιο του Cholmondeley μετατράπηκε σε ένα πιο πρακτικό σχήμα: Οι δυό μαζί, ο Montagu και ο Cholmondeley, τροποποίησαν και τελειοποίησαν το αρχικό σχέδιο. Αρχικά επανήλθε η ιδέα της ρίψης του πτώματος με αλεξίπτωτο, όπως είχε προτείνει ο Cholmondeley. Επειδή όμως οι Γερμανοί γνώριζαν την πολιτική των συμμάχων για την μη μεταφορά διαβαθμισμένων εγγράφων πάνω από εχθρικό έδαφος, προκρίθηκε η ιδέα της υποτιθέμενης πτώσης αεροσκάφους. Αυτό θα εξηγούσε τόσο την πολυήμερη παραμονή του πτώματος στο νερό όσο και την ύπαρξη εγγράφων επάνω του. Το μόνο που έλειπε πλέον ήταν μια κωδική ονομασία για την επιχείρηση. Ο Montagu την ονόμασε "Κιμάς" (Mincemeat), επειδή απλούστατα ο κωδικός είχε χρησιμοποιηθεί παλιά και ήταν και πάλι διαθέσιμος στην λίστα αναμονής. Η γέννηση του Ταγματάρχου Martin, των Βασιλικών Πεζοναυτών
Ο Montagu κατάφερε να βρει έναν διάσημο παθολόγο, τον Sir Bernard Spilsbury και μαζί βάλθηκαν να βρουν το πτώμα που θα παρείχε τα εχέγγυα της επιτυχίας της επιχείρησης. Με διακριτικότητα εντόπισαν ένα πτώμα ανδρός 34 ετών που είχε πεθάνει από πνευμονία μετά από κατάποση ποντικοφάρμακου. Ενημερώθηκε η οικογένεια του, της ζητήθηκε η άδεια και της επισημάνθηκε η επιτακτική ανάγκης τήρησης κάθε μυστικότητας. Το πτώμα πλησίαζε πολύ τις προδιαγραφές της επιχείρησης χάρις στην σημαντική ποσότητα υγρού που βρίσκονταν στους πνεύμονές του. Η οικογένεια δέχτηκε θέτοντας ως όρο να μην αποκαλυφθεί ποτέ η ταυτότητα του πτώματος.
Το επόμενο βήμα ήταν η δημιουργία μιας ψεύτικης ταυτότητας για τον νεκρό. Ονομάστηκε Ταγματάρχης William Martin των Βασιλικών Πεζοναυτών, γεννημένος στο Κάρντιφ (Cardiff) της Ουαλίας το 1907 και αποσπασμένος στο Γενικό Επιτελείο των συνδυασμένων επιχειρήσεων. Ο βαθμός του Ταγματάρχη αντιστοιχούσε στην ηλικία του και ταυτόχρονα εξηγούσε την πιθανότητα να συνοδεύει έγγραφα τέτοιας σημασίας.
Για να γίνει η ιστορία ακόμα πιο πιστευτή του επινοήθηκε μια μνηστή, η Pam (μια υπάλληλος του MI5), και του δόθηκαν φωτογραφίες της και ερωτικές της επιστολές. Του δόθηκαν επίσης, μια αρμαθιά κλειδιά, ένα χρησιμοποιημένο εισιτήριο για ένα θεατρικό έργο πρόσφατα ανεβασμένο, ένα δικαιολογητικό διαμονής για μια Λονδρέζικη Λέσχη, και ούτω καθ' εξής. Του προμήθευσαν επίσης μια βεβαίωση για μια απολεσθείσα ταυτότητα, ένα ληγμένο πάσο για το Γενικό Επιτελείο (που θα είχε ξεχάσει να ανανεώσει) και μια αυστηρή επιστολή του διευθυντή ενός υποκαταστήματος της Lloyds Bank για ένα έλλειμμα £17.19 λιρών. Όλα αυτά τα τελευταία ενείχαν τον κίνδυνο να αναρωτηθεί η Abwehr πως μπόρεσαν να εμπιστευθούν σε ένα τόσο άστατο άνθρωπο έγγραφα τέτοιας σημασίας. Όμως ο Montagu υπολόγισε ότι οι Γερμανοί θα ενδιαφέρονταν για τις πληροφορίες αυτές ακόμα και αν τις υποψιάζονταν.
Υπήρχε ακόμα ο κίνδυνος τα έγγραφα να αποσπαστούν από το πτώμα και να φθάσουν ξεχωριστά. Για αυτό το λόγο προκρίθηκε η σύνδεση τους με το πτώμα μέσω αλυσίδας, υποτίθεται για να υπάρξει έλεγχος κατά την διάρκεια της πτήσης.
Όσο ο Montagu και η ομάδα του έφτιαχναν τα αντικείμενα και την ταυτότητα, η υπόλοιπη ομάδα κατασκεύαζε τα έγγραφα. Αντικειμενικός σκοπός ήταν να πιστέψει ο εχθρός ότι η απόβαση θα γινόταν αλλού και όχι στην Σικελία. Προωθήθηκε η ιδέα ότι η απόβαση θα γινόταν στην Σαρδηνία ως προγεφύρωμα για την κατάληψη της Προβηγκίας και ότι αργότερα θα γινόταν απόβαση και στην Νότια Ελλάδα. Αντί όμως να αναφέρονται τα σχέδια ξεκάθαρα, παρουσιάζονταν σαν σκέψεις του Αντιστράτηγου, Sir Archibald Nye, Υπαρχηγού του Αυτοκρατορικού Επιτελείου, απευθυνόμενες στον Sir Harold Alexander, διοικητή των βρετανικών στρατευμάτων της Β. Αφρικής. Διευκρινίζοταν ότι η επίθεση θα ήταν διττή: ο Alexander θα επετίθετο στην Σαρδηνία και την Κορσική. Ταυτόχρονα ο Στρατηγός Sir Henry Maitland Wilson θα ηγείτο του μετώπου της Ελλάδος (στο μέτωπο αυτό δόθηκε το όνομα Husky, το πραγματικό δηλαδή όνομα της επίθεσης στην Σικελία). Επιπλέον διευκρινίζοταν ότι θα έπρεπε να πιστέψουν οι Γερμανοί με κάθε τρόπο ότι η επίθεση θα γινόταν στην Σικελία. Με τον τρόπον αυτό οι Γερμανοί θα πίστευαν ότι θα είχαν να αντιμετωπίσουν μια ισχυρή δύναμη, ικανή να μάχεται σε δύο μέτωπα ταυτόχρονα και θα αναγκάζονταν να διασπείρουν τις δυνάμεις τους.
Για να εξηγηθεί το ταξίδι του Martin στην Β. Αφρική, ο Montagu προμηθεύθηκε μια επιστολή του Λόρδου Louis Mountbatten, αρχηγού του Επιτελείου Συνδυασμένων Επιχειρήσεων, προς τον Ναύαρχο Andrew Cunningham, Αρχιστράτηγο των Δυνάμεων της Μεσογείου. Στην επιστολή αυτή ο Mountbatten διέτασσε τον Martin να εκτελέσει μια πραγματογνωμοσύνη των αμφιβίων επιχειρήσεων. Εξηγούσε επίσης στον Cunningham ότι η επιστολή ήταν πολύ σημαντική για να ταξιδέψει με τους συνηθισμένους τρόπους, δικαιολογώντας έτσι την ανάγκη του Martin να ταξιδέψει αεροπορικά. Τέλος η επιστολή διευκρίνιζε ότι η Σαρδηνία αποτελούσε τον πραγματικό στόχο της απόβασης. Εκτέλεση της επιχείρησης
Το πτώμα του υποτιθέμενου Ταγματάρχη Martin, ντυμένο με τη στολή των Βασιλικών Πεζοναυτών τοποθετήθηκε σε ένα ατσάλινο κιβώτιο μαζί με ξηρό πάγο. Ο Cholmondeley και ο Montagu νοίκιασαν ένα αυτοκίνητο για να το μεταφέρουν στο Holy Loch, στη Σκωτία. Εκεί φορτώθηκε στο υποβρύχιο HMS Seraph. Ο Montagu μίλησε και συνεννοήθηκε με τον Αρχιεπιστολέα των υποβρυχίων, τον Ναύαρχο Barry. Ο Barry υπέδειξε το υποβρύχιο Seraph, που την εποχή εκείνη ήταν διαθέσιμο. Επρόκειτο για μια σωστή επιλογή δεδομένου ότι ο Κυβερνήτης του, Πλωτάρχης Norman L.A. (Bill) Jewell και το πλήρωμά του είχαν προηγούμενη πείρα από ειδικές επιχειρήσεις.
Στις 19 Απριλίου του 1943 το Υ/Β Seraph απέπλευσε με ρότα ένα σημείο ανοιχτά της Ουέλβα (Huelva), στην Ισπανική ακτή. Η επιλογή αυτή έγινε γιατί οι Βρεττανοί εγνώριζαν ότι η Ισπανία, παρά την ουδετερότητά της, διέκειτο φιλικά προς τις δυνάμεις του Άξονα. Έβριθε από πράκτορες της Abwehr, της Γερμανικής Αντικατασκοπείας, και έτσι οι πιθανότητες εντοπισμού του πτώματος ήσαν μεγαλύτερες. Οι Βρεταννοί είχαν ήδη εντοπίσει στην Ουέλβα έναν γερμανό πράκτορα με εξαιρετικές σχέσεις με τις ισπανικές Αρχές.
Στις 04.30 της 30ης Απριλίου, το Υ/Β Seraph αναδύθηκε και ο Υπαρχος Jewell διέταξε να φέρουν το κιβώτιο στο κατάστρωμα. Προηγουμένως απευθύνθηκε στο πλήρωμα και εξήγησε ότι επρόκειτο να αφήσουν στη θάλασσα κάποια μετεωρολογική συσκευή. Στους αξιωματικούς όμως εξήγησε την μυστική αποστολή. Ανοίχτηκε το κιβώτιο, φόρεσαν στον Ταγματάρχη Martin ένα σωσίβιο και του κρέμασαν ένα χαρτοφύλακα με τα μυστικά σχέδια. Ανεγνώσθη ο 39ος Ψαλμός- αν και αυτό δεν είχε προβλεφθεί στο σχέδιο- και το πτώμα ρίχτηκε στη θάλασσα για να το πάει η φουσκοθαλασσιά προς την ακτή. Ο Jewell απέστειλε ένα μήνυμα προς την Επιτροπή: " ΚΙΜΑΣ ολοκληρώθηκε" ("MINCEMEAT completed").
Το πτώμα εντοπίσθηκε στις 9:30 το πρωί από ένα ντόπιο ψαρά, τον José Antonio Rey Maria. Η ανακάλυψη αναφέρθηκε στην τοπική Γερμανική Αντικατασκοπεία, την Abwehr, της οποίας ηγείτο ο Adolf Clauss, γιός του γερμανού Προξένου που δρούσε παριστάνοντας τον τεχνικό γεωργικής παραγωγής.
"Κιμάς φαγώθηκε ολάκερος"
Τρείς μέρες αργότερα η Επιτροπή των Είκοσι έλαβε ένα τηλεγράφημα από τον Βρεττανό Ναυτικό Ακόλουθο στην Μαδρίτη. Σύμφωνα με αυτό, το πτώμα του Ταγματάρχου Martin είχε ήδη παραδοθεί στον Υποπρόξενο F.K. Hazeldene και είχε λάβει χώρα η ταφή του στην Ουέλβα, στις 4 Μαίου, με πλήρεις στρατιωτικές τιμές.
Ο Υποπρόξενος κανόνισε να γίνει νεκροτομή από τον παθολόγο Eduardo Del Torno. Ο εν λόγω παθολόγος στην αναφορά του σημείωσε ότι ό θάνατος οφείλονταν σε πνιγμό και ότι μακαρίτης είχε πέσει στο νερό ζωντανός και ότι το σώμα του δεν έφερε κακώσεις. Υπελόγισε ότι το σώμα είχε παραμείνει στην θάλασσα από 3 έως 5 ημέρες. Περαιτέρω εξετάσεις δεν έγιναν γιατί ο παθολόγος βρήκε ένα ασημένιο σταυρουδάκι στο λαιμό του πτώματος και τον Άγιο Χριστόφορο στο πορτοφόλι του, συμπέρανε δε εξ αυτού ότι ο νεκρός ήταν Καθολικός και απέκλεισε έτσι κάθε περαιτέρω έρευνα. Τον σταυρό και τον Άγιο Χριστόφορο είχε προνοήσει να τοποθετήσει στο πτώμα η Επιτροπή των Είκοσι.
Παράλληλα ο Montagu αποφάσισε να περιλάβει το όνομα του Ταγματάρχου Martin στην επόμενη επετηρίδα θανάτων του Βρεττανικού στρατού και έτσι ένα μήνα αργότερα δημοσιεύθηκε στους Times, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι οι Γερμανοί θα ήλεγχαν την ταυτότητα του θύματος. Παράλληλα τα ονόματα δύο πιλότων που είχαν όντως σκοτωθεί την ίδια μέρες σε κατάριψη αεροπλάνου, δημοσιεύτηκαν ταυτόχρονα, προσδίδοντας ακόμα περισσότερο κύρος στην όλη υπόθεση. Για να γίνει η ιστορία ακόμα πιο πιστευτή, απεστάλησαν επείγοντα τηλεγραφήματα στον Ναυτικό Ακόλουθο στην Μαδρίτη ζητώντας του να φροντίσει να περισωθούν τα διαβαθμισμένα έγγραφα χωρίς αυτό να γίνει αντιληπτό από τις Ισπανικές Αρχές. Τα έγγραφα επεστράφησαν στις 13 Μαίου με την την ένδειξη "όλα ήσαν στην θέση τους".
Ο τοπικός πράκτορας της γερμανικής αντικατασκοπείας (της Abwehr) κατάφερε με κάποια δυσκολία να προμηθευθεί τα επίμαχα έγγραφα. Οι φάκελοι ανοίχτηκαν προσεχτικά, φωτογραφήθηκαν και ξανακλέιστηκαν με προσοχή. Κατόπιν οι Ισπανικές αρχές τα επέστρεψαν στους Βρεττανούς. Οι ληφθείσες φωτογραφίες απεστάλησαν στην γερμανική Αντικατασκοπεία, στο Βερολίνο, για μια προσεκτική εκτίμηση.
Πίσω στην Αγγλία τα επιστραφέντα έγγραφα εξετάστηκαν προσεκτικά και διαπιστώθηκε ότι οι φάκελλοι είχαν ανοιχτεί και ξανακλειστεί. Η ULTRA το επιβεβαίωσε και έτσι απεστάλη ένα τηλεγράφημα στον Ουίνστον Τσώρτσιλ που έγραφε "Κιμάς φαγώθηκε ολάκερος" (Mincemeat Swallowed Whole). Το τηλεγράφημα εν συνεχεία προωθήθηκε στις ΗΠΑ Η ταυτότητα του πτώματος
Ο τάφος στο κοιμητήριο Soledad της Ουέλβα φέρει το όνομα του Ταγματάρχου Martin. Όταν η Επιχείρηση Κιμάς έγινε ευρέως γνωστή τέθηκε και το εύλογο ερώτημα: σε ποιόν ανήκε το πτώμα;
Πρώτη εκδοχή:
Το 1996 ο Roger Morgan, ένας ερασιτέχνης ιστορικός, παρουσίασε ενδείξεις για την ταυτότητα του Martin. Επρόκειτο για έναν αλκοολικό, αλήτη του δρόμου, ονομαζόμενο Glyndwr Michael που είχε πεθάνει από κατάποση ποντικοφάρμακου.
Δεύτερη εκδοχή:
Η εκδοχή του πολεμικού πλοίου HMS Dasher.
Οι John και Noreen Steele στο βιβλίο τους The Secrets of HMS Dasher υποστηρίζουν ότι το πτώμα ανήκε σε κάποιον ναύτη του HMS Dasher που βυθίστηκε σε ατύχημα στις 27 Mαρτίου του 1943. Το πτώμα του Ουαλλού, που προμηθεύτηκαν τον Ιανουάριο 1943, θα είχε αποσυντεθεί σημαντικά, έστω και καλά κατεψυγμένο. Η απόλυτη κατάψυξη είχε αποκλειστεί γιατί θα επέφερε σημαντικές αλλοιώσεις στο πτώμα. Αλλοιώς, τι δουλειά είχε το υποβρύχιο HMS Seraph έξω απο την Ανατολική ακτή της Σκωτίας, ύστερα γύρω από την Βόρεια της ακτή, και τέλος ρούμπο για το Firth του Clyde; Κανονικά ο Ταγματάρχης Montagu θα έπρεπε να πάει στο Blyth όπου το Seraph βρίσκονταν στη δεξαμενή. Το πιθανότερο επομένως είναι ότι χρειαζόταν ένα ολόφρεσκο πτώμα. Γι' αυτό και το κιβώτιο που μετέφερε ο Montagu στο Holy Loch ήταν αδειανό.
Υποστηρίζουν λοιπόν οι παραπάνω συγγραφείς, ότι το πτώμα ανήκε στον John "Jack" Melville, 37 ετών, ένα ναύτη που σκοτώθηκε όταν το HMS Dasher ανατινάχτηκε στη λιμνοθάλασσα του Clyde.
Η ταυτότητα άλλωστε του Melville ως αληθινού Ταγματάρχου Martin αναγνωρίστηκε έμμεσα από το Βασιλικό Ναυτικό της Μ. Βρεττανίας όταν έγινε επιμνημόσυνη δέηση επί του περιπολικού HMS Dasher στα χωρικά ύδατα γύρω από μια Βρεττανική Βάση της Κύπρου, στις 8 Οκτωβρίου του 2004. Σύμφωνα με τον λόγο που εξεφώνησε ο Αντιπλοίαρχος Mark Hill, διοικητής της μοίρας με βάση την Κύπρο:
"Ο John Melville έχοντας πλέον λάβει την ταυτότητα του Ταγματάρχου Martin, θα ζεί για πάντα μέσα από το κινηματογραφικό έργο, The Man Who Never Was. Όμως σήμερα συγκεντρωθήκαμε εδώ για να τιμήσουμε τον John Melville σαν άνθρωπο υπαρκτό."
ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟ ΤΟ WIKIPEDIA
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου